Ortopedzi - czym się zajmują, jakie schorzenia leczą?

W zakres kompetencji lekarzy ortopedów wchodzi leczenie chorób i urazów, które dotykają nasz układ kostny, układ mięśniowy i stawowo-więzadłowy oraz struktury je tworzące, które są bezpośrednio związane z chorymi czy uszkodzonymi narządami ruchu. Ortopedzi muszą więc posiadać ogromną wiedzę nie tylko w zakresie swojej specjalizacji, ale również w wielu pokrewnych dziedzinach medycyny. Zazwyczaj ortopedzi mają drugą specjalizację z dziedziny chirurgii urazowej, czyli traumatologii.

Ortopedzi leczą między innymi wszelkie choroby związane z układem kostnym – dyskopatie, zmiany zwyrodnieniowe w różnych odcinkach kręgosłupa, a także zmiany przeciążeniowe: zespól cieśni nadgarstka, łokieć tenisisty, zespół mięśnia nadgrzbietowego. Kolejną grupą chorób którymi zajmują się ortopedzi są choroby zapalne kości i stawów, nowotwory kości oraz wszelkie wady postawy u dzieci i dorosłych – skolioza, kifoza, lordoza, stopa szpotawa, płaskostopie. Traumatolodzy natomiast zajmują się również leczeniem schorzeń i urazów mięśni, oraz naczyń krwionośnych, które często towarzyszą zwichnięciom, złamaniom, skręceniom, uszkodzeniom lub zerwaniem więzadeł oraz innych schorzeń powstających w sytuacjach pourazowych.

Poza leczeniem chorób, dolegliwości i urazów narządu ruchu ortopedzi zajmują się profilaktyką dorosłych, jak i dzieci. Do lekarza trafiają wszystkie noworodki w celu wykluczenia dysplazji stawów biodrowych. W późniejszym wieku dzieci są diagnozowane w kierunku wad postawy, a po właściwej diagnozie kierowane na rehabilitację lub dalsze leczenie, Wcześnie wykryte wady postawy u dzieci pozwalają na uniknięcie wielu chorób i dolegliwości w wieku dorosłym.

Objawy wskazujące na konieczność wizyty u ortopedy

Wiele początkowych objawów chorób narządu ruchu jest niespecyficznych, dlatego dosyć często je przeoczamy. Warto więc uważnie obserwować swój organizm i reagować na wszelkie nieprawidłowości czy dolegliwości, które mniej lub bardziej utrudniają nam codzienne funkcjonowanie. Podstawowym objawem, który powinien skłonić nas do wizyty u ortopedy jest ból, który pojawia się w różnych odcinkach kręgosłupa, ścięgnach, stawach i mięśniach. Im silniejszy ból, tym szybciej powinien być on właściwie zdiagnozowany u ortopedy. Do ortopedy często trafiają osoby po urazach – złamaniach, zwichnięciach czy skręceniach. Wtedy ból jest na tyle silny, że lekarza poszukujemy od razu. Do wizyty u specjalisty powinny nas skłonić także problemy z ruchomością w kończynach i stawach, a także obrzęki, opuchlizny, problemy z poruszaniem się. Także, jeśli coś strzyka czy trzeszczy w stawach, warto wybrać się na konsultację do ortopedy. Może to być objaw stanu zapalnego, zmian zwyrodnieniowych lub początkowej fazy poważniejszej choroby.

Nowoczesne metody diagnostyki stosowane przez ortopedów

Lekarze ortopedzi mają do dyspozycji szerokie spektrum metod badawczych, dzięki którym są w stanie szybko i bezproblemowo zdiagnozować pacjenta. Pierwszym elementem prawidłowej diagnozy jest wywiad z pacjentem, który powinien dokładnie opowiedzieć o swoich dolegliwościach, a także w miarę możliwości mieć ze sobą wyniki wykonywanych wcześniej badań. Podstawą w diagnostyce wielu chorób narządu ruchu i urazów jest sprawdzenie ruchomości, stabilności oraz położenia stawów. Lekarz sprawdza też stan kręgosłupa oraz całego szkieletu, dzięki czemu może ocenić, czy nie występują w nim żadne nieprawidłowości, wady postawy czy zwyrodnienia. Niektóre choroby można zdiagnozować już na podstawie wywiadu i badania pacjenta. W większości przypadków, dla potwierdzenia diagnozy oraz do sprawdzenia rozległości zmian chorobowych, lekarz zleca różne, bardziej szczegółowe badania diagnostyczne.

Ortopedzi mogą zlecać wykonanie różnych badań z diagnostyki obrazowej – RTG różnych odcinków kręgosłupa lub kończyn, badanie ultrasonograficzne, a także rezonans magnetyczny i tomografię komputerową. W przypadku niektórych chorób wystarczy wykonanie zwykłego rentgena, aby postawić prawidłową diagnozę. Inne schorzenia wymagają natomiast bardziej pogłębionej diagnostyki. Częstym dodatkowym badaniem w ortopedii jest densytometria, czyli pomiar gęstości mineralnej tkanki kostnej. Badanie to pozwala na zdiagnozowanie, czy przyczyną chorób lub częstych urazów nie jest przypadkiem zbyt niska gęstość kości. Dodatkowym badaniem, które ortopedzi mogą zlecić, gdy nie są w stanie postawić jednoznacznej diagnozy, jest artrografia, czyli badanie rezonansem magnetycznym z podaniem środka kontrastującego bezpośrednio do jamy stawu. które pozwala na bardzo szczegółowe przyjrzenie się strukturom stawowym. To badanie wykonywane jest często w trakcie diagnozowania dolegliwości w stawach barkowych i kolanowych.

Leczenie zachowawcze i operacyjne stosowane przez ortopedów

Metody leczenia w ortopedii są uzależnione od rodzaju choroby czy urazu. W wielu przypadkach pierwszą formą leczenia jest farmakoterapia, przede wszystkim stosowanie leczenia przeciwbólowego i przeciwzapalnego. Ortopeda przepisuje zwykle leki rozkurczowe oraz niesteroidowe leki przeciwzapalne, które łagodzą wiele chorób w początkowych ich stadiach. Wiele schorzeń wymaga również odpowiedniej fizjoterapii. Ortopedzi kierują więc na rehabilitację, która obejmuje ćwiczenia czynne w obciążeniu, krioterapię, leczenie prądem, laserem, a także różne rodzaje masaże oraz ćwiczeń czynnych z obciążeniem. Niektóre choroby narządu ruchu, jeśli są wcześnie wykryte, mogą być z powodzeniem leczone w ramach rehabilitacji. Jeśli jednak zwlekamy z wizytą u ortopedy przez kolejne tygodnie czy miesiące, na fizjoterapię w wielu przypadkach może być za późno.

W wielu chorobach oraz urazach ortopedzi stosują leczenie zachowawcze, czyli unieruchomienie za pomocą specjalnych opatrunków, gorsetów czy gipsu. Bywa jednak i tak, że konieczne jest leczenie chirurgiczne w celu usunięcia źródła choroby bądź też poskładania kości po urazach czy wypadkach. Warto pamiętać, że zabiegi i operacje chirurgiczne nie kończą leczenia – po operacji pacjenci potrzebują odpowiednio dobranej rehabilitacji, aby móc powrócić do pełnej sprawności.

Zobacz więce